STEM analitik mərkəzində beynəlxalq münasibətlər, konfliktologiya və postsovet məkanında təhlükəsizlik məsələləri üzrə tanınmış rumıniyalı ekspert, professor Yulian Kifu ilə görüş keçirilib. Professor Kifu Buxarestdə Milli Müdafiə Universitetini və Milli Siyasi və İnzibati Elmlər Universitetinin Beynəlxalq Münasibətlər Fakültəsini təmsil edir. O, həmçinin bundan əvvəl Rumıniya prezidentinin müdafiə və milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşaviri vəzifəsində də çalışıb.
STEM analitik mərkəzinin beynəlxalq əlaqələr üzrə aparıcı eksperti Nərgiz Məmmədova qonağı salamlama nitqi ilə çıxış edib. O, çıxışında Azərbaycan və Rumıniya arasında ikitərəfli əlaqələrin əhəmiyyətini vurğulayıb:
O qeyd etdi ki, "İki ölkə arasında əlaqələr dinamik şəkildə inkişaf edir və bu əlaqələri Cənubi Qafqaz regionları ilə Qara dəniz arasındakı əlaqə kontekstində nəzərdən keçirmək olar. Rumıniya mühüm siyasi xarakter daşıyan və Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ilk ölkələrdən biri olub".
Professor Kifu təqdimatında Ukraynadakı müharibənin Şərqi Avropa və regional təhlükəsizlik arxitekturası üçün fəsadlarına diqqət yetirərək, aktual geosiyasi problemlərin geniş spektrini əhatə edib. O qeyd edib ki, beynəlxalq nizamın əsas prinsipləri təhlükə altındadır.
O qeyd etdi ki, "Ən yaxşı ssenari həmişə Ukraynanın istədiyidir: NATO-nun bir hissəsi olmaq, öz demokratiyasını qorumaq və müvafiq təminatlar almaq. Ən pis ssenari Rusiyanın məqsədlərinin həyata keçirilməsidir. Yeri gəlmişkən, bu məqsədlər heç vaxt gündəmdən çıxarılmayıb. Bu, dənizə çıxışı olmayan Ukrayna, sıxışdırılmış hökumət, neytrallıq, hərbi qüvvələrin olmaması və Rusiyanın böyük dövlət kimi tanınması deməkdir. Amma bu gün bu məqsədlərin heç birinə nail olunmayıb", - deyə o vurğulayıb.
Kifu tranzit marşrutlarının dəyişdirilməsi kontekstində infrastruktura və logistikaya xüsusi diqqət yetirib: "Rumıniya, qismən Birinci Dünya Müharibəsindən sonra daha çox neft sektoru sayəsində iqtisadi yüksəliş əldə edərək, inkişaf etmiş infrastruktura malikdir. Bu böyük iqtisadi artım dövrü idi və o zaman bir çox layihələrə start verildi. Ancaq bu gün yeni alternativ vasitələrə ehtiyac var. Bu, Qara dənizlə Baltik dənizi arasında rəqabət deyil. Bizim Üç Dəniz təşəbbüsü var və əsas vəzifə bu regionları birləşdirmək, logistikanı və strateji dayanıqlığı yaxşılaşdırmaqdır”.
O, Rumıniyanın son təcrübəsindən də konkret misallar paylaşdı: "Bizdə qaydalar yeni səviyyədə dəyişdirildi. Rumıniya üzərindən tranzitin açılması və optimallaşdırılması üçün bütün qanunvericilik bazası dəyişdi. Biz Konstansa limanının və Dunay limanlarının imkanlarını gücləndirdik. Əvvəllər onlar həcmlərin öhdəsindən gələ bilmirdilər. Müəyyən bir məqamda biz Dunayda körpülərdən sürətli şəkildə çatdırılmalar təşkil etməli olurduq. Vaxt çatmırdı və şərait bizi cəld qərarlar qəbul etməyə sövq etdirdi. Biz barjaları müşayiət etmək üçün mütəxəssislər işə götürürdük - axı sadəcə barjı götürüb yola salmaq olmaz. Bu sistematik yanaşma tələb edir".
Professor Kifu ekspertlərin və STEM Mərkəzinin təcrübəçilərinin suallarını cavablandırıb. İştirakçılar “Üç dəniz” təşəbbüsü çərçivəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi perspektivləri, təhlükəsizlik sistemlərinin qlobal transformasiyasının təsiri, cari çağırışlar kontekstində regional tərəfdaşlığın rolu ilə maraqlanıblar.
Görüşün sonunda iştirakçılar region ölkələri arasında peşəkar dialoqun və qarşılıqlı anlaşmanın genişləndirilməsi baxımından belə görüşlərin əhəmiyyətini qeyd edərək, xatirə şəkli çəkdirdilər.
